News Update Competition

29 maart 2021

De rechtbank Rotterdam heeft op 4 maart 2021 het besluit van de Autoriteit Consument & Markt ("ACM") om aan Sanoma een voorwaardelijke vergunning te verlenen voor de overname van Iddink Group, vernietigd.

Sanoma is via Malmberg uitgever van digitaal lesmateriaal en toetsen. De Iddink Group is een schoolboekendistributeur en tevens het bedrijf achter het digitale schoolplatform Magister. Volgens de rechtbank heeft de ACM onvoldoende gemotiveerd dat het niet aannemelijk is dat partijen na de concentratie de mogelijkheid en prikkel hebben door middel van bundeling van de elektronische leeromgeving Magister met de leermiddelen van Malmberg concurrerende uitgevers af te schermen van de markt.

AFWEZIGHEID MEDEDINGINGSPROBLEEM ALS GEVOLG VAN MOGELIJKE MARKTAFSCHERMING VIA BUNDELING ONVOLDOENDE GEMOTIVEERD

De ACM verleende een vergunning onder voorschriften voor de fusie tussen Sanoma en Iddink in augustus 2019. De voorschriften zagen a) op de digitale aansluiting tussen leermiddelen van andere uitgevers dan Malmberg met Magister (interoperabiliteit) en b) op de commercieel gevoelige informatie van andere uitgevers die Magister als leeromgeving verkrijgt en vervolgens met Malmberg zou kunnen delen:

• Andere uitgevers dan Malmberg moeten onder gelijke voorwaarden toegang krijgen tot Magister zelf en bovendien tot de data die Magister verzamelt en die nuttig is voor uitgevers om hun producten en diensten te kunnen blijven verbeteren; en
• Er mag geen commercieel gevoelige informatie van concurrerende uitgevers via Magister/Iddink bij Malmberg terecht komen.

De rechtbank oordeelde dat de ACM voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat met de remedies inzake interoperabiliteit en toegang tot commercieel gevoelige informatie de gesignaleerde mededingingsproblemen worden weggenomen en dat de remedies uitvoerbaar en handhaafbaar zijn. Toch heeft de rechtbank het beroep van concurrent uitgeverij Noordhof gegrond verklaard en het besluit van de ACM vernietigd.

Hiertoe overwoog de rechtbank dat het standpunt van de ACM dat er geen mogelijkheid of prikkel is voor het implementeren van een afschermingsstrategie via bundeling van de elektronische leeromgeving van Magister met de digitale leermiddelen van Malmberg, voor een groot deel berust op een onderzoeksrapport waaruit blijkt dat meer dan de helft van de scholen geen behoefte zou hebben aan een dergelijke bundeling. De rechtbank is van mening dat de ACM dat beweerde gebrek aan behoefte tot bundeling beter had moeten onderbouwen, aangezien uit het rapport ook blijkt dat er een aanzienlijke groep scholen is die mogelijk wel behoefte aan bundeling heeft: 34% van de kleine scholen, 48% van de middelgrote scholen en 58% van de grote scholen. Hierbij weegt de rechtbank mee dat in interne stukken van partijen als rationale van de fusie o.a. wordt genoemd de mogelijkheid tot het ontwikkelen van producten waarmee de elektronische leeromgeving van de school en het digitale lesmateriaal van uitgevers volledig op elkaar aansluiten en zijn geïntegreerd. Ook geeft het rapport waar de ACM zich op heeft gebaseerd volgens de rechtbank onvoldoende duidelijkheid over de omstandigheden waaronder scholen mogelijk wel door een voor Sanoma/Iddink winstgevende bundel tot overstappen zouden kunnen worden verleid.

VERNIETIGING BESTREDEN BESLUIT: ACM MOET FUSIE OPNIEUW ONDERZOEKEN

De rechtbank heeft geconcludeerd dat het besluit van de ACM voor wat de marktafscherming via bundeling betreft onvoldoende gemotiveerd is en dientengevolge moet worden vernietigd. De rechtbank heeft de ACM opgedragen nader onderzoek te doen. Als gevolg van de terugwerkende kracht van de vernietiging wordt de vergunning voor de concentratie tussen Sanoma en Iddink juridisch gezien geacht nooit te zijn verleend. Op dit moment zou de fusie officieel dus teruggedraaid moeten worden.

De ACM heeft al aangekondigd op basis van de uitspraak nader onderzoek te doen en een nieuw besluit te zullen nemen. Ook is de ACM over het algemeen tevreden met de uitspraak van de rechtbank, omdat de rechtbank wel inhoudelijk is meegegaan in de voorwaarden die de ACM aan de concentratie heeft gesteld en ook heeft bevestigd dat gedragsvoorwaarden een adequaat middel kunnen zijn om mededingingsproblemen op te lossen en innovatie te bevorderen.