News Update Zorg | Week 5

4 februari 2021

Op 29 januari 2021 heeft de Autoriteit Consument en Markt ("ACM"), net als vele anderen, gereageerd op de discussienota "Zorg voor de Toekomst" die verschillende beleidsopties beschrijft om de toekomstbestendigheid van zorg in Nederland te waarborgen. De reactie van de ACM spitst zich toe op de volgende onderwerpen:

Keuze bij het creëren van doorzettingsmacht:
ACM wijst erop dat de organisatie en regie bij samenwerking en concentratie in de zorg een centraal thema is in de discussienota, maar het tot stand brengen van noodzakelijke veranderingen bemoeilijkt wordt door de gevestigde partijen die daar geen belang bij hebben. Daarom kan centrale sturing en regie, oftewel doorzettingsmacht, nodig zijn om de impasses te doorbreken. Waar de doorzettingsmacht wordt belegd is van groot belang voor het toezicht van de ACM. Wordt de doorzettingsmacht belegd bij marktpartijen, zoals zorgverzekeraars, dan blijft het toezicht van de ACM onverkort van toepassing. De doorzettingsmacht zal moeten worden georganiseerd binnen de kaders van de mededingingsregels. Wordt daarentegen de doorzettingsmacht publiekrechtelijk georganiseerd, bijvoorbeeld via de minister of aangewezen regisseurs die veranderingen kunnen afdwingen of opleggen, dan valt dit buiten het toezicht van de ACM. De ACM benadrukt dat er een heldere keuze tussen de twee type vormen van de doorzettingsmacht van belang is. Mengvormen creëren onduidelijkheid en tasten daarmee de effectiviteit van het toezicht van de ACM aan.

Samenwerking als basis voor vernieuwing:
In de discussienota wordt opgemerkt dat verschillende partijen vernieuwingen een impuls kunnen geven door binnen de bestaande wet- en regelgeving intensiever samen te werken, maar dit nog onvoldoende van de grond komt. De ACM geeft aan weinig geluiden meer te horen dat de mededingingsregels dergelijke samenwerking zouden beperken. Vervolgens herhaalt de ACM de inmiddels mantra geworden uitspraak dat vele vormen van samenwerking in de zorg, zelfs tussen concurrenten, vaak zijn toegestaan mits deze in het belang zijn van patiënten en verzekerden. In dat kader verwijst de ACM ook naar diverse voorbeelden uit het verleden en ook naar de ACM beleidsregel in het kader van de Juiste Zorg op de Juiste Plek. De ACM geeft aan bij vergaande samenwerkingsplannen de inbreng van patiënten van belang te vinden maar constateert dat het betrekken van het directe patientenperspectief vaak too little, too late plaatsvindt. Dit brengt het risico met zich dat veranderingen te veel worden gestuurd door het aanbod en daardoor draagvlak missen voor de mensen voor wie ze bedoeld zijn. Om die reden onderschrijft de ACM het versterken van de georganiseerde stem van de patiënt.

Differentiatie als basis voor vernieuwing:
Volgens de ACM moet er ruimte zijn voor differentiatie. De ACM wijst erop dat bekostigingsvormen zoals integrale tarieven aanbieders kan stimuleren om meer samen te werken. Dit kan echter ook tot gevolg hebben dat er ook aanbieders met sterke machtsposities ontstaan, dus ook minder prikkels om te vernieuwen. Volgens de ACM is het dan verstandig om in de bekostiging ook ruimte te houden voor monodisciplinaire bekostiging en inkoop buiten het netwerk. Wanneer er goede redenen zijn om voor integrale bekostiging te kiezen waardoor geen keuzemogelijkheden overblijven, dan zou prijs- en kwaliteitsregulering aan de orde moeten zijn en moet er nagedacht worden hoe innovatie en differentiatie een rol kunnen blijven spelen. Vervolgens doet de ACM een aanbeveling aan de inkopers van zorg. Ze hoeven niet iedereen te contracteren maar moeten ook niet volstaan met contracteren van alleen de belangrijke aanbieders. Zij doen er verstandig aan in hun inkoopbeleid ook ruimte te creëren voor nieuwe aanbieders en kleinschalige praktijken waar vernieuwing doorgaans begint.

Volgbeleid als basis voor vernieuwing:
Het volgen van best practices kan vernieuwingen een impuls geven en volgens de discussienota kan de samenwerking worden bevorderd door grootschaliger gebruik te maken van congruente inkoop via volgbeleid. ACM wijst in dat kader ook op een aantal voorbeelden uit haar toezichtspraktijk. Echter geeft de ACM ook meteen een waarschuwing. Volgbeleid is alleen aan de orde als een zorgaanbieder ook wil dat andere zorgverzekeraars het contract volgen. Als een zorgaanbieder tevreden is met de gemaakte afspraken, kan zij andere zorgverzekeraars vragen om die afspraken te volgen, ook qua tariefstelling. Het is niet toegestaan dat zorgverzekeraars onderling afspreken om elkaar als een blok te volgen en zorgaanbieders slechts één contract voor te leggen.

Lees hier de volledige News Update Zorg van week 5.

MONITORING WETSVOORSTELLEN ZORG

Op onze website vindt u een overzicht van de aanhangige en recent in werking getreden wetsvoorstellen in de zorg. Per wetsvoorstel kunt u de volledige naam, actuele status en bijbehorende documenten raadplegen. Zo heeft u een volledig en actueel overzicht van de ontwikkelingen op het gebied van wetgeving in de zorg.

Klik hier voor de monitoring wetsvoorstellen Zorg.

Zie ook het jaaroverzicht, waarin alle wetswijzigingen in de zorg van 2020 beschreven zijn.