Nieuwe wettelijke regels voor genderdiversiteit in Nederlandse vennootschappen

8 oktober 2021

Op 28 september heeft de Eerste Kamer een nieuwe wet aangenomen die voorziet in een verplicht quotum voor genderdiversiteit in de raad van commissarissen van Nederlandse beursvennootschappen.

Daarnaast moeten alle 'grote' vennootschappen streefcijfers vaststellen voor genderdiversiteit in het bestuur, de raad van commissarissen en senior management. Naar verwachting treedt de nieuwe wet in werking op 1 januari 2022. Deze News Update geeft een beknopt overzicht van de belangrijkste wijzigingen. Voor achtergrondinformatie over de nieuwe wet, verwijzen wij naar onze News Update van 17 februari 2020.

Verplicht quotum voor genderdiversiteit in beursvennootschappen

De nieuwe wet introduceert een 'ingroeiquotum' voor de samenstelling van de raad van commissarissen van beursvennootschappen. Zolang deze niet voor ten minste een derde deel uit mannen en een derde deel uit vrouwen bestaat, is iedere benoeming van een nieuwe commissaris die niet bijdraagt aan het behalen van het quotum, nietig.

Een uitzondering geldt ingeval van uitzonderlijke omstandigheden. In dat geval is een dergelijke benoeming geldig voor maximaal twee jaar. De vennootschap kan slechts een beroep doen op uitzonderlijke omstandigheden als de benoeming noodzakelijk is om de langetermijnbelangen en de duurzaamheid van de vennootschap als geheel te dienen of haar levensvatbaarheid te garanderen. Volgens de Memorie van Toelichting bij de nieuwe wet valt daarbij te denken aan de situatie dat een groot deel van de raad van commissarissen onvoorzien aftreedt of de situatie waarin een vennootschap in zwaar weer dringend een nieuwe commissaris moet aanstellen maar niet de tijd of de middelen heeft om uitgebreid te zoeken naar een geschikte kandidaat.

Het quotum geldt alleen voor nieuwe benoemingen. Het is niet van toepassing op herbenoeming van commissarissen mits die herbenoeming plaatsvindt binnen acht jaar na het jaar waarin zij voor het eerst benoemd zijn. Het quotum geldt ook alleen voor Nederlandse beursvennootschappen d.w.z. NVs en BVs waarvan de aandelen of certificaten van aandelen zijn toegelaten tot de notering op Euronext Amsterdam. Daarnaast geldt het quotum ook voor de benoeming van niet-uitvoerende bestuurders bij beursvennootschappen met een monistisch bestuursmodel (one-tier board).

Onder de nieuwe wet heeft de nietige benoeming van een commissaris geen gevolgen voor de rechtsgeldigheid van de besluitvorming door de raad van commissarissen. Genomen besluiten blijven rechtsgeldig, zelfs als de nietig benoemde commissaris aan de besluitvorming heeft deelgenomen. Hierdoor wordt de rechtszekerheid gewaarborgd en worden de belangen van derden beschermd.

'Grote' ondernemingen moeten eigen doelstellingen rond genderdiversiteit bepalen

Alle 'grote' vennootschappen hebben de verplichting om 'passende' en 'ambitieuze' streefcijfers op te stellen voor genderdiversiteit in het bestuur, de raad van commissarissen (met uitzondering van beursvennootschappen), en senior management. Een 'grote' vennootschap is een N.V. of B.V. die aan ten minste twee van de volgende drie criteria voldoet: (i) een balanstotaal van meer dan EUR 20 miljoen, (ii) een netto-omzet van meer dan EUR 40 miljoen en (iii) een gemiddeld aantal van 250 of meer werknemers gedurende het boekjaar. Groepsmaatschappijen hoeven niet aan deze verplichtingen te voldoen, als de holding ook voor de groepsmaatschappijen streefcijfers vaststelt, daarover plannen maakt, en rapporteert.

Met 'passend' wordt bedoeld dat het streefcijfer afhankelijk is van de omvang van het bestuur, de raad van commissarissen en senior management, en van de bestaande verhouding tussen het aantal mannen en het aantal vrouwen. Met 'ambitieus' wordt bedoeld dat het streefcijfer erop gericht moet zijn om de samenstelling evenwichtiger te maken dan de bestaande situatie. Verder moeten alle 'grote' vennootschappen een plan opstellen om deze streefcijfers te bereiken.

Er is geen juridische sanctie bij het niet realiseren van het streefcijfer, maar 'grote' vennootschappen moeten jaarlijks binnen tien maanden na afloop van het boekjaar aan de SER rapporteren over de voortgang. De SER zal een format en infrastructuur ontwikkelen voor deze rapportages en de door de SER verzamelde gegevens zullen volledig openbaar worden gemaakt.

Evaluatie en 'horizonbepaling'

De invoering van de nieuwe wet is niet onomstreden. Om aan deze bezwaren tegemoet te komen, zijn een evaluatiebepaling en een 'horizonbepaling' toegevoegd. De Nederlandse regering moet de nieuwe wet vijf jaar na inwerkingtreding evalueren en de nieuwe wet vervalt van rechtswege acht jaar na de datum van inwerkingtreding, tenzij de resultaten van de evaluatie aanleiding geven tot verlenging.