Wie is topfunctionaris in de zin van de Wet Normering Topinkomens?

Introductie

Sinds de invoering van de Wet Normering Topinkomens ("WNT") is de beloning van topfunctionarissen bij de overheid gemaximeerd. Zij mogen niet méér verdienen dan een ministersalaris. Voor 2016 was dit salaris vastgesteld op € 179.000, voor 2017 is dat € 181.000. Dit bedrag is inclusief vakantiebijslag, eindejaarsuitkering, pensioenbijdrage en belaste onkosten. Verder is ook de ontslagvergoeding van topfunctionarissen gemaximeerd. Deze mag maximaal één jaarsalaris bedragen, maar 'gecapt' op € 75.000. Ook instellingen die een groot deel van hun inkomsten uit subsidie ontvangen vallen onder de WNT.
Er is sinds de invoering van de WNT veel gediscussieerd over de vraag wie nu precies als 'topfunctionaris' in de zin van de WNT moeten worden aangemerkt. De definitie van topfunc-tionaris in de WNT is nogal breed. Recent moest ook de Utrechtse kantonrechter zich over deze vraag buigen.

Casus

Partijen, de werkgever en werknemer, hebben zich gezamenlijk tot de kantonrechter gewend met het verzoek te beoordelen of de werknemer moet worden aangemerkt als een topfunctionaris in de zin van de WNT. De werknemer werkte sinds 1992 bij de werkgever, een stichting die zich richt op mbo-opleidingen voor en de ontwikkeling van de verse voedingsbranche. De werkgever valt onder de WNT. De werknemer vervulde vanaf 2008 de functie van directeur en was in die rol verantwoordelijk voor het primaire proces. Door een aantal organisatieveranderingen is de functie van de werknemer per 1 augustus 2015 komen te vervallen. Vanaf deze datum werd de werknemer verantwoordelijk voor HR, marketing en management. Wel behield hij zijn titel van directeur en het bijbehorende salaris. In de jaarverslagen van 2014 en 2015 stond de werknemer als topfunctionaris in de zin van de WNT vermeld.

Nadat in september 2015 bekend werd dat de bekostiging voor 2015 tegenviel, heeft de werkgever een herstructurering en een formatiereductie aangekondigd. Kort daarop heeft de werkgever aangegeven gebruik te willen maken van de vrijwillig vertrekregeling zoals opgenomen in het - inmiddels gesloten - Sociaal Plan. De vergoeding op grond van deze regeling zou echter uitkomen boven het maximum van de WNT (€ 75.000). Partijen hebben vervolgens een vaststellingsovereenkomst gesloten waarin zij twee scenario's hebben opgenomen, één voor het geval de WNT wel van toepassing is en één voor het geval de WNT niet van toepassing is. Tevens hebben zij daarin afgesproken dat zij de kantonrechter zouden vragen uitsluitsel te geven over de vraag of de werknemer al dan niet moest worden aangemerkt als topfunctionaris in de zin van de WNT.

Oordeel rechter

De kantonrechter overweegt dat het in deze zaak gaat om de vraag of de werknemer in zijn positie als directeur moet worden aangemerkt als hoogst ondergeschikte onder de algemeen directeur en of hij in die rol verantwoordelijk was voor de gehele rechtspersoon (de definitie uit de WNT). Daarbij is van belang dat de WNT beoogt te voorkomen dat publieke middelen worden aangewend voor bovenmatige bezoldigingen. De publieke middelen die ter beschikking werden gesteld strekten ter bekostiging van het onderwijs. Bij de vraag wie topfunctionaris is, moet de nadruk dan ook liggen bij de (hiërarchische lijn van) functionarissen die zich met die onderwijstaak bezighielden. De kantonrechter oordeelt dat de werknemer dus als topfunctionaris had te gelden tot 1 augustus 2015. Nadien is de verantwoordelijkheid van de werknemer dusdanig verminderd, dat hij na 1 augustus 2015 geen topfunctionaris meer was maar een 'gewezen topfunctionaris'.

Houthoff tip

De beoordeling of een werknemer moet worden aangemerkt als een topfunctionaris is zeer feitelijk van aard. Als partijen hierover van mening verschillen, kan het een goede optie zijn om de rechter te vragen hierover uitsluitsel te geven. Overigens kan een voormalige topfunctionaris - op grond van een uitvoeringsbesluit van de WNT - nog steeds worden aangemerkt als een topfunctionaris als hij bij dezelfde organisatie blijft werken. Dit, om te voorkomen dat partijen eenvoudig kunnen ontsnappen aan de toepasselijkheid van de WNT door de functie van de topfunctionaris te wijzigen. In de hier besproken zaak oordeelde de rechter dat van een dergelijk ontsnappen aan de WNT geen sprake was en dat de werknemer als 'gewezen topfunctionaris' had te gelden.

Klik hier om de hele uitspraak te lezen.