Europese Hof van Justitie: nieuwe mutagenese veredelingstechnieken vallen onder de GMO-richtlijn

Europese Hof van Justitie: nieuwe mutagenese veredelingstechnieken vallen onder de GMO-richtlijn.

Met zijn principiële uitspraak van 25 juli 2018 bevestigt het Hof van Justitie van de Europese Unie ("HvJ EU") dat gewassen verkregen door nieuwe mutagenese plantveredelingstechnieken onder de strenge voorschriften van de Richtlijn voor genetisch gemodificeerde organismen (de “GMO-richtlijn”) vallen.

De nieuwe mutagenesetechnieken maken het mogelijk om gericht het genetisch materiaal van organismen te wijzigen zonder DNA van een ander organisme in te brengen. Met deze techniek kunnen onder andere herbicideresistente plantenrassen worden ontwikkeld. Daarnaast zou deze techniek tevens nieuwe mogelijkheden kunnen bieden aan farmaceutische producenten bij de ontwikkeling van geneesmiddelen. De vraag of deze mutagenesetechnieken onder de regels voor GMO's vallen is al geruime tijd voorwerp van discussie tussen enerzijds de biotechnologiebedrijven en anderzijds landbouw- en milieuorganisaties. 

Aanleiding uitspraak
Het HvJ EU beantwoordt met zijn uitspraak de prejudiciële vragen van de Franse rechter (Conseil d'Ḗtat) die zijn gerezen in de procedure die is aangespannen door diverse landbouw- en natuurorganisaties. Deze organisaties verzetten zich tegen de Franse wetgeving die organismen verkregen via mutagenese veredelingstechnieken uitzondert van de voorschriften voor GMO's. De introductie van GMO's op de Europese interne markt is onderworpen aan strenge eisen vastgelegd in de GMO-richtlijn. Deze voorschriften zien op een expliciete toelating na een uitgebreide beoordeling van de risico's voor de volksgezondheid en het milieu. Verder gelden voor GMO's strikte voorschriften ten aanzien van de traceerbaarheid, de etikettering en monitoring.

Analyse
Het HvJ EU bevestigt in de eerste plaats dat organismen verkregen door mutagenese kwalificeren als een GMO als bedoeld in de GMO-richtlijn, voor zover deze technieken het genetische materiaal van een organisme veranderen op een manier die van nature door voortplanting of door natuurlijke recombinatie niet mogelijk is. Hieruit volgt dat deze organismen in beginsel onder de werkingssfeer van de GMO-richtlijn vallen en onderworpen zijn aan de verplichtingen die daarin zijn neergelegd. In de tweede plaats oordeelt het HvJ EU dat de expliciete uitzondering in de GMO-richtlijn voor traditionele mutagenesetechnieken beperkt moet worden uitgelegd en niet van toepassing is op de nieuwe mutagenesetechnieken. Volgens het HvJ EU geldt de uitzondering uitsluitend voor organismen die zijn verkregen door middel van mutagenesetechnieken of –methoden die traditioneel in een aantal toepassingsgevallen zijn gebruikt en die hun veiligheid reeds hebben bewezen. Het HvJ EU verwijst daarbij naar het feit dat de Conseil d'État heeft benadrukt dat aan het gebruik van nieuwe mutagenesetechnieken risico's zijn verbonden die vergelijkbaar zijn met de risico's van transgenese technieken waarbij het genetisch materiaal van een organisme wordt gewijzigd door het inbrengen van 'vreemd' DNA. Het HvJ EU benadrukt het belang van het voorzorgsbeginsel waarop de GMO-richtlijn is gebaseerd en oordeelt dat dit beginsel vereist dat de nieuwe mutagenesetechnieken eerst aan een milieurisicobeoordeling moeten worden onderworpen alvorens deze kunnen worden toegelaten. Een andere uitlegging zou indruisen tegen het doel van de GMO-richtlijn, namelijk de bescherming van de volksgezondheid en het milieu. Met deze interpretatie wijkt het HvJ EU af van de conclusie van de Advocaat-generaal ("AG") die van oordeel was dat de vrijstelling dynamisch moet worden geïnterpreteerd en dus ook voor nieuwe mutagenesetechnieken geldt.

Het HvJ EU wijst ten slotte nog op de mogelijkheid voor de lidstaten om gewassen te verbieden die zijn verkregen door traditionele mutagenesetechnieken aan de GMO-regels of andere verplichtingen te onderwerpen. Voorwaarde hierbij is dat deze strengere nationale regels voldoen aan het algemene Unierecht en de regels inzake het vrij verkeer van goederen.

Lees hier de volledige uitspraak. 

Meld u aan voor de Agrifood News Update.