News Update Hoge Raad
10 February 2023
Enquêterecht bij jointventureverhoudingen
CIVIEL
In zijn derde uitspraak in de zaak Bab/Cordial geeft de HR enkele principiële overwegingen over het enquêterecht, in het bijzonder bij jointventureverhoudingen. Bij een jointventurevennootschap wordt het belang van de rechtspersoon mede bepaald door de aard en inhoud van de overeengekomen samenwerking. Die kan meebrengen dat (ook) de rechtspersoon is gebaat bij continuering van de aandeelhoudersverhoudingen. De rechtspersoon heeft ook zelfstandig belang erbij dat de toepasselijke normen op juiste wijze worden nageleefd. Verder moeten bij de toepassing van het enquêterecht de belangen van alle bij de rechtspersoon betrokkenen in aanmerking te worden genomen.
Tot de doeleinden van het enquêterecht behoren de sanering en het herstel van gezonde verhoudingen door maatregelen van reorganisatorische aard binnen de onderneming van de betrokken rechtspersoon. Het enquêterecht strekt mede ter bescherming van een minderheidsaandeelhouders tegen (mogelijk) machtsmisbruik door de meerderheid. Deze doeleinden en strekking behoren ook te kunnen worden gediend als de rechtspersoon nadeel of hinder ondervindt van te nemen maatregelen. Dat is in versterkte mate het geval als sprake is van een jointventurevennootschap. Daarbij wordt het belang van de rechtspersoon immers mede bepaald door de aard en inhoud van de tussen de aandeelhouders overeengekomen samenwerking.
Eerder:
ECLI:NL:HR:2016:2574
ECLI:NL:HR:2019:316
Kinderopvangovereenkomst: is een opzegtermijn en vergoeding bij voortijdige opzegging toegestaan?
CIVIEL
In antwoord op prejudiciële vragen oordeelt de HR dat een overeenkomst tot bedrijfsmatige kinderopvang kwalificeert als een opdrachtovereenkomst. Art. 7:408, 7:411 en 7:413 BW staan er niet aan in de weg dat de consument-opdrachtgever een opzegtermijn van maximaal een maand in acht moet nemen om de overeenkomst voortijdig te beëindigen. Tijdens die opzegtermijn is de consument-opdrachtgever de overeengekomen vergoeding verschuldigd (en blijft het recht op kinderopvang behouden). Indien een overeenkomst tot kinderopvang binnen een maand voor de aanvang daarvan wordt geannuleerd, heeft de annulering vanuit praktisch oogpunt te gelden als een opzegging op de aanvangsdatum. Indien echter ten minste een maand voor de aanvangsdatum wordt geannuleerd, dan mag de opdrachtgever alleen onkosten in rekening brengen die voorafgaand aan de aanvangsdatum zijn gemaakt en verbonden zijn aan de uitvoering van de opdracht. Een beding in algemene voorwaarden ten nadele van de consument-opdrachtgever dat afwijkt van art. 7:408 en 7:411 BW wordt als onredelijk bezwarend aangemerkt in de zin van art. 6:233 BW en daarmee als oneerlijk in de zin van de Richtlijn oneerlijke bedingen. De rechter moet, zo nodig ambtshalve, zo'n beding buiten toepassing laten en mag de overeenkomst niet aanvullen met een ander beding.
Conflictregel van art. 10:118 BW is in processuele zin niet van openbare orde
CIVIEL
Art. 10:2 BW bepaalt dat conflictregels ambtshalve moeten worden toegepast. De HR overweegt dat deze regels binnen het bereik vallen van art. 25 Rv, dat de rechter opdraagt de rechtsgronden ambtshalve aan te vullen. De conflictregel van art. 10:118 BW is niet in processuele zin van openbare orde, zodat de appelrechter deze alleen, zo nodig ambtshalve, dient toe te passen binnen het door de grieven ontsloten gebied.
Wederrechtelijk genoten voordeel valse belastingaangiften
STRAF
Een belastingadviseur is veroordeeld voor valsheid in geschrift vanwege het op grote schaal opstellen van valse aangiften inkomstenbelasting. In de ontnemingsprocedure die volgt op de strafzaak oordeelt het hof dat de bedragen die de adviseur in rekening bracht voor het opstellen van valse aangiften niet kwalificeren als wederrechtelijk verkregen voordeel dat kan worden ontnomen, omdat 1) de adviseur geen hoger bedrag rekende voor onjuiste aangiften en 2) er geen aanwijzingen zijn dat de adviseur actief cliënten wierf om voor hen valse aangiften op te stellen. De HR acht dit oordeel niet onbegrijpelijk.
