Verantwoordelijkheden en verwachtingen bestuurders en commissarissen

Voor ondernemingen met activiteiten in Nederland is het essentieel de juridische kaders en governanceverwachtingen voor bestuurders en commissarissen goed te begrijpen, om te waarborgen dat die rollen en verantwoordelijkheden goed worden ingevuld.
Verantwoordelijkheden en verwachtingen bestuurders en commissarissen

Onder het Nederlandse recht zijn bestuurders verantwoordelijk voor de algehele leiding van de onderneming. Dit omvat het ontwikkelen en uitvoeren van de bedrijfsstrategie en het zorgdragen voor een adequaat risicomanagement- en controlemechanisme. In Nederland kennen we het Rijnlandse model. Dit betekent dat de bestuurder zich dient te richten op het belang van de vennootschap en haar onderneming, waarbij rekening wordt gehouden met de belangen van stakeholders zoals aandeelhouders, werknemers en de samenleving als geheel. Bestuurders worden geacht beslissingen te nemen op basis van een zorgvuldige belangenafweging en een adequaat inzicht te hebben in de financiële positie van de onderneming.

Raad van Commissarissen

Commissarissen vervullen in Nederland een toezichthoudende en adviserende rol. Zij zijn primair verantwoordelijk voor het toezicht op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken binnen de onderneming. Deze taak strekt zich daarmee ook uit tot onderwerpen als risicobeheer, naleving van wet- en regelgeving en de duurzaamheid van het bedrijfsmodel. De Raad van Commissarissen fungeert mede als een ‘checks and balances’-mechanisme binnen de governance van de onderneming.

Naast hun toezichthoudende taak zijn commissarissen ook een waardevolle adviseur voor het bestuur. Van hen wordt verwacht dat zij expertise, ervaring en een kritische blik inzetten om strategische beslissingen te evalueren en de onderneming te ondersteunen bij het realiseren van haar lange-termijndoelstellingen. Commissarissen dragen daarmee bij aan de stabiliteit en het duurzame succes van de onderneming.

Aansprakelijkheidsrisico’s voor bestuurders en commissarissen

Zowel bestuurders als commissarissen kunnen aansprakelijk worden gesteld in geval van onbehoorlijk bestuur of gebrekkig toezicht. De aansprakelijkheidsrisico’s zijn niet gering, met name wanneer sprake is van insolventiescenario of een situatie waarin ernstige schade ontstaat voor de vennootschap of derden. De complexiteit van de onderneming en de mate waarin de desbetreffende sector is gereguleerd spelen daarbij eveneens een rol. Een goede kennis van het Nederlandse ondernemingsrecht en de verwachtingen op het gebied van corporate governance is daarom essentieel. Onze experts op dit onderwerp kunnen hierover concreet advies bieden.

Governance
Bestuur en toezicht binnen grote ondernemingen en (semi)publieke instellingen vragen om zorgvuldige afwegingen. Commissarissen bevinden zich vaak in een complexe positie: zij moeten voldoende betrokken zijn bij het bestuur, terwijl zij tegelijkertijd hun onafhankelijke rol moeten behouden. Het vinden van de juiste balans is essentieel, zeker wanneer de druk toeneemt en de belangen groot zijn.
Governance stresstest
Governance stelt ondernemingen voor steeds grotere uitdagingen door complexere regelgeving, kritische aandeelhouders en een groeiend aantal stakeholders. Een stresstest maakt snel zichtbaar hoe goed de structuur standhoudt bij conflicten, overnames, procedures, overheidstoegang of ingrijpende wetswijzigingen zoals de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen.
Intensivering toezicht
In Nederland zijn de rollen en verantwoordelijkheden van bestuurders en commissarissen wettelijk vastgelegd, wat een duidelijke formele scheiding van taken oplevert. Toch blijkt in de praktijk dat effectieve governance verder gaat dan deze kaders.
Reputatie- en crisismanagement op boardroom level
Crisis- en reputatiemanagement is een belangrijk onderdeel van het takenpakket van commissarissen en toezichthouders. Het vestigen en behouden van een sterke reputatie is essentieel voor het opbouwen van vertrouwen bij stakeholders, het aantrekken van talent en het bevorderen van duurzame relaties. Het sluit ook aan bij het belang van omgevingsgerichtheid en het inspelen op maatschappelijke verwachtingen.

Publicaties

31 oktober 2024
31 oktober 2024
Aansprakelijkheidsrisico’s bij onbehoorlijke taakvervulling RvC. F. Peters, Reputatiemanagement voor commissarissen en toezichthouders. Boom 2024.
26 mei 2025
26 mei 2025
Waarom commissarissen tijdig (her)benoemd moeten worden. Goed Bestuur & Toezicht.
This site is registered on wpml.org as a development site. Switch to a production site key to remove this banner.